Stefanuskerk

…een pittoreske kerk met een rijke historie

De prachtige Stefanuskerk, half verstopt achter de hoge bomen, is gelegen in het eeuwenoude dorpje Noorddijk, aan de oostrand van de stad Groningen tegen de wijk Lewenborg.

In de kerk wordt elke zondag de eredienst gevierd door de Protestantse Gemeente Damsterboord, de eigenaar van de kerk. Daarnaast wordt de kerk regelmatig gebruikt voor andere bijeenkomsten, zoals muziekuitvoeringen, trouw- en rouwdiensten.

 

De boerderij naast de kerk behoorde vroeger aan de kerk. De naam geeft dat ook aan: Kerkenheem. In 2011 is de boerderij opnieuw verworven door de Protestantse Gemeente Damsterboord en behoort daarmee weer aan de kerk. Kerkenheem is in 2012-2013 onder architectuur gerestaureerd. In de stallen zijn vergaderruimtes met diverse mogelijkheden gerealiseerd. Het woonhuis van de boerderij is verbouwd tot pastorie.

29-11-2020 © Martin Postmus, https://youtube.com/MartinPostmusfilmmaker

Historie

De kerk is een Romano gotische kerk, gebouwd omstreeks 1250, en gewijd aan de heilige Stephanus.
Halverwege de 16e eeuw is de middeleeuwse kerk ingrijpend verbouwd: ze werd verlengd met een koor en een vlak plafond verving de gewelven.
De plaquette op de Stefanuskerk stelt het wapen van de voormalige gemeente Noorddijk voor.
Op 29 mei 1648 legde juffer Anna Maria Ulgers de eerste steen voor de bakstenen huidige toren, die de houten toren verving. Op de toren staat een windvaan met een adelaar.
De preekstoel dateert uit 1840 en is vervaardigd door A.C. Cramwinkel. De kerk bezit nog een 17e-eeuws offerblok, bekleed met zwaar metaal.

De klokken

De beide klokken uit de toren werden in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers weggehaald.
De oudste van deze klokken, gegoten in 1660 door Willem Jacobus de Vrij, werd weer teruggevonden en kon herplaatst worden. Bij de inwijding van de klokken in 1660 dronken “…de klockluides tot Noorddijck vier halve tonnen kluin (bier) ter waarde van zestien gulden en tien stuivers.”
In 1996 is er een nieuwe tweede klok bijgekomen, een geschenk van één van de inwoners van Noorddijk.

De ramen

De prachtig gebrandschilderde ramen dateren uit 1765 en zijn gemaakt door Petrus van der Veen. Ze zijn geschonken door onder andere de toenmalige kerkvoogden en de stadssecretaris. Op één van de ramen staat ook de kerk zelf afgebeeld. De ramen tonen de wapens van de schenkers.

Het kerkorgel

Het orgel in de Stefanuskerk in Noorddijk is gebouwd door Petrus van Oeckelen in 1864.Voor zo’n kleine kerk als deze mag het orgel best groot genoemd worden.

Het heeft 16 registers, verdeeld over 2 klavieren en een pedaal. Het pedaal heeft geen eigen registers. We noemen dat een “aangehangen” pedaal.
Daarbij beschikt het orgel over een robuuste klank, waardoor de organist niet teveel (en zeker niet alle) registers kan open trekken als de kerk niet vol is.
Die robuuste klank is een eigenschap die veel voorkomt bij de orgels gebouwd door Van Oeckelen. Bij de restauratie in 2006, verricht door Mense Ruiter, is een extra register (een klarinet) geplaatst op het bovenklavier. Deze klarinet kwam uit de kerk van Oostwold, en is eveneens gemaakt door Van Oeckelen.

 

De omgeving

De Stefanuskerk ligt niet alleen prachtig tussen de bomen in het dorp, maar Noorddijk ligt ook nog eens middenin één van de mooiste natuurmonumenten van Nederland: het prachtig recreatie- en natuurgebied Kardinge. Er zijn veel mooie plekjes te ontdekken in de directe omgeving en diverse wandelroutes door het gebied.

Het Bevrijdingsbos in Kardinge werd in 1995 als herdenkingsbos aangelegd, als eerbetoon aan de Canadese bevrijders.
Er werden 30.000 ‘maple leafs’ (esdoorns) geplant, de boom die het nationale symbool van Canada is. Ook staat er een kunstwerk in het water in de vorm van een esdoornblad.

Verhuur:

Het is mogelijk Kerkenheem en in overleg ook de Stefanuskerk te huren als trouwlocatie, voor verjaardagen, partijen, condoleances, repetities, retraites, concerten, cursussen, vergaderingen en congressen. Meer informatie hierover leest u onder Trouwen en Verhuur.